Temat dwujęzyczności zainteresował mnie tak naprawdę podczas studiów. Pamiętam jak w trakcie jednego z wykładów, pani profesor od literatury brytyjskiej wspomniała, że rozpoczęła wprowadzać język angielski swojej rocznej córeczce. W tamtym momencie pomyślałam: czy tak się da i czy to w ogóle ma sens i przynosi jakieś efekty?
Zaciekawiona tematem zaczęłam szukać informacji w książkach i internecie na temat dwujęzyczności naturalnej i zamierzonej. Temat coraz bardziej zaczął mnie ciekawić, dlatego tym bardziej byłam przeszczęśliwa, gdy po studiach miałam możliwość wyjazdu do Anglii, aby zdobyć doświadczenie w szkolnictwie brytyjskim.
Pierwszą pracę jaką podjęłam to była rola English Second Language Coordinator, w Preschool. W skrócie mówiąc do moich obowiązków należało ułatwienie procesu nauki w brytyjskim przedszkolu dzieciom, dla których język angielski nie był językiem ojczystym.
Było to ogromne wyzwanie, natomiast dzięki temu doświadczeniu mogłam poznać wiele rodzin dwujęzycznych i od kuchni zobaczyć jak oni wprowadzają język angielski swoim dzieciom. Podczas tej pracy natknęłam się również na wiele mitów związanych z dwujęzycznością. Kilka z nich postaram się Wam przybliżyć:
Mit 1 : Ekspozycja niemowląt i małych dzieci na więcej niż jeden język może powodować opóźnienia w rozwoju mowy lub języka.
Fakt: Podobnie jak inne dzieci, większość dzieci dwujęzycznych wypowiada swoje pierwsze słowa przed pierwszym rokiem życia (tj. mama, tata). W wieku dwóch lat większość dwujęzycznych dzieci może używać zwrotów składających się z dwóch słów (np. moja piłka, nie chce itd.). Są to te same etapy rozwoju dla dzieci, które uczą się tylko jednego języka. Dwujęzyczny maluch może mieszać części słowa z jednego języka z częściami z innego języka. Chociaż może to utrudnić innym zrozumienie dziecka, nie jest to efektem nieprawidłowego lub opóźnionego rozwoju. Całkowita liczba słów (suma słów z obu języków, których dziecko się uczy) powinna być porównywalna z liczbą używaną przez dziecko w tym samym wieku mówiące jednym językiem.
Mit 2 : Mówienie do dziecka w dwóch językach może powodować zaburzenia mowy.
Fakt: Prawda jest taka, że jeśli dziecko ma problem z mową, to pojawi się on niezależnie od tego w ilu językach dziecko mówi. Dziecko monojęzyczne (znające tylko jeden język) może mieć tak samo problem z mową jak dziecko dwujęzyczne. Problemy te nie są jednak spowodowane nauką dwóch języków jednocześnie. Tak naprawde dwujęzyczność nie powinna być używana jako wyjaśnienie zaburzeń mowy lub języka.
Mit 3 : Nauka dwóch języków może zdezorientować Twoje dziecko.
Fakt: Niektóre dwujęzyczne dzieci mogą od czasu do czasu mieszać reguły gramatyczne lub mogą używać słów z obu języków w tym samym zdaniu (np. „chcę trochę juice” – chcę trochę soku). Jest to normalna część dwujęzycznego rozwoju języka i nie oznacza, że dziecko jest zdezorientowane. Jeśli dzieci są w dwujęzyczności od urodzenia to zwykle w wieku 4 lat potrafią rozdzielić różne języki i przełączać się z jednego na drugi w zależności w jakim języku mówi do nich druga osoba. Natomiast nadal mogą mieszać oba języki w tym samym zdaniu. Jest to zupełnie naturalny proces.
Mit 4 : Dzieci dwujęzyczne będą miały problemy w nauce.
Fakt: Badania pokazują wiele zalet bycia dwujęzycznym w procesie nauki w szkole. W tym m.in. lepsze umiejętności rozwiązywania problemów i wielozadaniowości, a także zwiększoną elastyczność poznawczą. Natomiast wiele dzieci dwujęzycznych przejawia predyspozycje do używania jednego z dwóch języków do opanowania danego zagadnienia. Czyli może zdarzyć się tak, że dane dziecko będzie lepiej i szybciej rozumiało matematykę w jednym języku, a zagadnienia historyczne czy geografię w drugim. Dlatego często starsi dwujęzyczni uczniowie dostosowują sobie swój rytm i rodzaj nauki konkretnie pod swoje predyspozycje. Zdarza się też często tak, że jeśli dane dziecko od urodzenia było wychowywane w dwujęzyczności, ale naturalnie miało więcej ekspozycji na jeden język to jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że właśnie w tym jednym konkretnym języku będzie mu się łatwiej uczyć w przyszłości.
Mit 5 : Jeśli dziecko nie uczy się drugiego języka od najmłodszych lat to nigdy nie będzie się nim płynnie posługiwać.
Fakt: Nie da się ukryć, że idealne “okno” do nauki języka przypada na pierwsze kilka lat życia ( najszybszy okres rozwoju mózgu ). Natomiast starsze dzieci i dorośli mogą nadal biegle posługiwać się drugim językiem. Po prostu im szybciej zaczniemy tym naturalniej przejdziemy przez cały proces wprowadzania dwujęzyczności. Im później zaczniemy tym więcej energii będziemy potrzebować do przyswojenia języka. Szczególnie można to zaobserwować w wymowie. Im młodsze dzieci tym lepiej i naturalniej imitują dźwięki i głoski języka.
Mit 6 : Jeśli dziecko nie mówi równie płynnie w obu językach, nie jest naprawdę dwujęzyczne.
Fakt: Wiele osób dwujęzycznych ma język dominujący, który może się zmieniać w zależności od tego, jak często język jest używany. W Anglii nie jest niczym niezwykłym, że dominującym językiem dziecka staje się angielski — dzieci w wieku szkolnym zwykle wolą mówić językiem większości, a nie tym, którym posługują się ich rodzice w domu. To, że ktoś nie mówi równie biegle w obu językach, nie oznacza, że nie jest dwujęzyczny. Regularne używanie i praktyka komunikacji werbalnej, wraz z pisaniem i czytaniem, pomoże dzieciom (i dorosłym) zachować ich drugi język na równie wysokim poziomie co język dominujący.